Səlahəddin Əyyubi (1137/1138–4 mart 1193), tam adı ilə Əl-Malik ən-Nasir Səlahəddin Yusuf ibn Əyyub, Orta əsrlərdə məşhur bir İslam sərkərdəsi və Əyyubilər sülaləsinin qurucusu olmuşdur. O, xüsusilə Xaç yürüşlərinə qarşı mübarizədəki roluna görə tanınır. Səlahəddin müsəlman dünyasında və xaricində həm hərbi istedadı, həm də mənəvi keyfiyyətləri ilə əfsanəvi bir lider kimi yadda qalmışdır.
Səlahəddin Əyyubi
Həyatı
- Doğum yeri: Səlahəddin Tikritdə (indiki İraq ərazisində) 1137-ci və ya 1138-ci ildə dünyaya gəlmişdir.
- Ailəsi: Atası Əyyub ibn Şadi nüfuzlu bir kürd ailəsindən idi. Əyyubilər ailəsi Səlcuqlu İmperiyası və Zəngilər dövlətinə xidmət edirdi.
- Gənclik illəri: Səlahəddin Hələb, Dəməşq və Bağdad şəhərlərində təhsil alaraq hərbi və siyasi biliklər qazanmışdır. O, Zəngi dövlətinin məşhur lideri Nurəddin Mahmud Zənginin yanında xidmət etməyə başlamışdır.
Hərbi Karyerası və Zəfərləri
Misir Hakimiyyəti
- 1169-cu ildə Səlahəddin Fatimilər xilafətində vəzir təyin olundu və dövlətin idarəçiliyini öz əlinə aldı. Fatimilər xilafətinin zəifliyindən istifadə edərək, Səlahəddin 1171-ci ildə xilafəti rəsmi olaraq ləğv etdi və Abbasilərə sədaqətini elan etdi.
- Bu hadisə Misirdə Əyyubilər dövlətinin əsasını qoydu və onu bölgədəki ən güclü liderlərdən birinə çevirdi.
Suriya və İraqın Birliyi
- Nurəddin Mahmud Zənginin ölümündən sonra Səlahəddin Suriya və İraq ərazilərini öz hakimiyyəti altında birləşdirdi.
- Səlahəddin müsəlman dünyasında birlik yaradaraq Xaç yürüşçülərinə qarşı güclü müqavimət təşkil etdi.
Hattin Döyüşü (1187)
- Bu döyüş Səlahəddinin ən məşhur zəfərlərindən biridir. Hattin döyüşündə (4 iyul 1187) o, xaçlı ordularını məğlub etdi və Yerusəlim üzərində hakimiyyəti ələ keçirdi.
- Yerusəlimin ələ keçirilməsi müsəlman dünyasında böyük əhəmiyyətə malik idi və Səlahəddini həm hərbi lider, həm də dini qəhrəman kimi tanıtdı.
Mədəniyyət və Mənəviyyat
- Dini tolerantlıq: Səlahəddin yalnız müsəlmanlara qarşı deyil, xristian və yəhudilərə qarşı da ədalətli və humanist münasibəti ilə tanınırdı. Yerusəlimin fəthindən sonra o, şəhərdəki dinc sakinlərə aman vermiş və dini yerlərə hörmət etmişdir.
- Xeyriyyəçilik: Dövlətinin sabitliyini təmin etmək üçün Səlahəddin xəstəxanalar, məktəblər və məscidlər tikdirirdi.
- Sadə həyat: Böyük bir hökmdar olmasına baxmayaraq, şəxsi həyatı çox sadə idi. O, sərvət toplamaqdan qaçır və həyatını cihad və xeyriyyə işlərinə həsr edirdi.
Ölümü
- Səlahəddin 4 mart 1193-cü ildə Suriyanın Dəməşq şəhərində vəfat etmişdir. Ölümündən sonra onun qəbri Dəməşqdəki məşhur Üməyyə məscidinin yaxınlığında yerləşir.
- Maraqlıdır ki, o, öldükdə şəxsi xəzinəsində çox az pul vardı, çünki sərvətini xeyriyyə işlərinə və dövlətin inkişafına sərf etmişdi.
Mirası
- Hərbi liderlik: Səlahəddin əfsanəvi bir hərbi strategiya ustası kimi yadda qalıb və çoxsaylı döyüşlərdə əldə etdiyi zəfərlər hərbi tarixdə xüsusi yer tutur.
- Tolerantlıq nümunəsi: Onun dini dözümlülüyü və ədaləti həm müsəlman dünyasında, həm də Avropada böyük rəğbət qazanmışdır.
- Ədəbiyyatda və mədəniyyətdə: Səlahəddin Şərq və Qərbdə həm tarixi, həm də ədəbi əsərlərin əsas mövzularından biri olmuşdur. Avropalı tarixçilər onu “riddar idealları” ilə müqayisə etmişlər.
Səlahəddin Əyyubi həm hərbi, həm siyasi, həm də dini lider kimi yalnız müsəlmanların deyil, bütün bəşəriyyətin tarixində əhəmiyyətli bir yerə malikdir.
Bənzər mövzular:
Axtarış sözləri: selahaddin eyyubi kimdir,səlahəddin əyyubi kimdir,salahaddin ayyubi haqqinda melumat,səlahəddin əyyubi haqqında məlumat
